BBC History Of The World Belgeseli
BBC History Of The World Belgeseli
Belgesel izlemeyi severim. Özellikle anlatılanlar abartılmazsa kısacası efsaneleştirilmez ise beni daha memnun eder. Arkadaşımın tavsiyesi üzerine BBC de yayınlanan 8 bölümlük History of The World belgeseleni izledim. 2012 yapımı belgeselin sunucusu İskoç gazeteci Andrew Marr. Ses tonu ve İngilizcesi kulağa hoş geliyor. Az da olsa İngilizce biliyorsanız belgeseli kendi seslendirmesiyle izlemenizi tavsiye ederim. Bir arkeolog ve tarihçi olarak çok uzun zaman periyotunu kapsayan bir yapım olmasına rağmen, genel olarak dünyayı anlamamıza yardım edeceğini söyleyebilirim.
BBC History Of The World Belgeseli
Belgesel ilk insandan başlayarak günümüze kadar gelen süreci kısa kısa canlandırmalarla anlatıyor. Arkeoloji için ilk insan alet yapabilen canlıdır. Bazı hayvanlar beslenmek için basit (tasarımsız ve geliştirilmemiş) aletler kullansa da insan çok farklıdır. Düşünür, tasarlar, geliştirir. Hatta alet yapan alet yapar. İlk bölüm ateşin kontrolu ve duvar resimleri ile başlar. Eldeki veriler ateşi homo erectus tarafından kontrol altına alındığını gösterir. İlk duvar resimleri de Üst paleoliitik dönemde homo sapiens tarafından yapılmıştır. Homo sapienslerin beraber yaşadıkları homo neanderthal ile olan karşılaşması ve ayakta kalması ele alınır. Aslında süreç çok uzun dönemi kapsar. Bu dönemleri anlamak için arkeolojiye hakim olmak gerekir. Ancak dört sene okuduktan sonra bazı konular kafanıza net yerleşir.
İlk Tarım Yerleşmeleri Belgesel
Bereketli Hilal diye bilinen Mezopotamya ve Anadolu’ nun bir kısmını kapsayan ilk tarım yerleşmeleri kuruluşuna da değiniliyor. İlk ateşi yakan insan ne hissetti, ilk tohumu ekerken ne düşündü veya ağzına boya doldurarak eline püskürtüp duvarda izini çıkaran ilk insanların amacı neydi belki hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Programdaki görüntüler hayal ürünü. Ama eldeki bulgular gerçeğe çok yakın olduğunu gösteriyor.
Dönemler ilerledikçe, günümüze yaklaştıkça dinler ve idoller ortaya çıkmaya başlıyor. Belgesel Buda, Konfiçyüs, Büyük İskender, Sokrates, Hz. İsa, Hz. Muhammed’ i ayrı ayrı ele alıyor. Hermann Hesse’ nin Sidharta’ sını okuyup Çağrı filmini izlemiş gibi oluyorsunuz. Pek bilmediğimiz Asya kültürleri ve Amerika kıtası kültürleri de ele alınıyor. Çin’ in kuruluşu ve terra kota askerlerin hikayesi dünyanın öbür yarısında çok farklı bir hayatın olduğunu gösterir. Canlandırmalar insanı düşündürüyor ve heyecanlandırıyor. Sadece Avrupa ağırlıklı değil dünyanın dört bir yanı ele alınıyor. Her kıtanın yapısı ve yaşadıkları çok farklı. Dinler, tanrılar, politika, savaşlar…
Dünya Tarihi BBC
Dördüncü bölümde artık Orta Çağ’ a gelinmiştir. İstanbul’ un fethi farklı bir bakış açısından anlatılıyor. Dünyanın göbeğinde Rönesans hareketleri başlarken, en doğusunda gizemli uygarlıklar yaşamaya devam ediyor. Cengiz Han, Fatih, Marco Polo, Da Vinci’ den hikayeler ele alınıyor. Mali Kralı Musa Mansa’ nın varlığını ilk defa bu programda duydum. 1312 yılından 1337 yılına kadar Mali Krallığını yöneten Musa, 1324 yılında hac için Mekke’ yi ziyaret ettiğinde adeta Arap yarımadası yerinden oynadı. 2 ton altın ve 12.000 kişilik kervanı ile Mekke’ ye gelen Musa’nın cömertliği bölgedeki altın fiyatlarını düşürmüş.
İlk dört bölümden çıkardığım sonuç şu ki okulda öğrenilen ve bizlere sunulan tarih ile insanoğlunun yaşadığı hayat çok farklı. Yaşadığımız yer gereği dünyaya Avrupa penceresinden bakarken Amerika kıtası, Afrika ve doğu Asya büyük ve farklı uygarlıklara ev sahipliği yaptı. Uygarlık seviyesi açısında bayraklı koşularda olduğu gibi ara ara birbirlerinden bayrağı devraldılar.
BBC Belgesel Önerisi
Amerika kıtasının keşfi ile değişen dengelerde koloni devletleri bir adım öne çıktı. Bir silah ile binlerce kişilik kabileler yok edildi. Hollanda, İspanya, Fransa ve İngiltere koloni devletleri olarak öne çıktı. Bölümler ilerledikçe tarih günümüze yaklaşmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle beraber insani duygular gerilemiştir. Rönesans dönemi bilim adamlarının çektikleri zorluklar, keşifler ve fikirlerin nasıl doğdu anlatılıyor. Giyotinin Fransa Kralına isyan eden demokratik halk tarafından bulunduğu ve ilk kez kralda kullanılması ilginç geldi. Bu durum tam bir çelişkidir. Daha sonra ordunun başında bulunan Napolyon iktidarı tekrar almıştır. Fransız İhtilalinin kısa bir özeti anlatılıyor.
Yeni Zelanda’ da İngilizlerin hapishane kurması ve ilk kez Aborjinlerle iletişime geçilmesi çok ilginç. Durum bugün bir dünyalının marslı ile iletişime geçmesi kadar farklıdır. Koloniler döneminden sonra Dünya savaşları başlıyor. Son bölüme geldiğimde ilk avcı topluluklardan son avcı topluluklara geldiğimizi fark ettim. Mızrak ile hayvan kovalayan insan, atom bombası ile toplu ölüme sebep oluyor. Binlerce yıl içerisinde kaydettiğimiz teknolojik gelişmelerinin fazlasını sanayi devrimi ile son 100 yıla sığdırdık. Ama bu gelişme bizi hırslandırdı. Bazen teknolojiye lanet okumak geliyor içimden.
BBC ekibinin bu müthiş yapıtının başlıklarına kısaca değindim. Belgesel bunlarla sınırlı değil. O kadar çok detay var ki, mutlaka izlemelisiniz!
